Van Landman tot Zeeman
INHOUD:
Fantasie of Realiteit // Zeemansberoep, driehoekshandel en monsterrollen
Groninger scheepvaarthistorie in het kort // Gezin Hermann Heinrich Freie
Hermann Heinrich (1822 – 1869) // Johann Heinrich Bernhard (1827 – 1907)
Johann Hermann Wilhelm (1829 – ??) // Hermann Friedrich (1833 – 1901)
Scheepstypes, waarop Freie's gevaren hebben
Fantasie of Realiteit // Zeemansberoep, driehoekshandel en monsterrollen
Groninger scheepvaarthistorie in het kort // Gezin Hermann Heinrich Freie
Hermann Heinrich (1822 – 1869) // Johann Heinrich Bernhard (1827 – 1907)
Johann Hermann Wilhelm (1829 – ??) // Hermann Friedrich (1833 – 1901)
Scheepstypes, waarop Freie's gevaren hebben
Hermann Heinrich (1822 – 1869)
Terug naar het gezin van Hermann Friedrich Freie en Jantje Albers Korthuis.
Het 4e kind –de 2e zoon- Hermann Heinrich (1822-1869) wordt zeeman. Hij trouwt in 1830 met Elsien Bekker. Zij krijgen 3 kinderen, die alle drie bij de geboorte of op heel jonge leeftijd overlijden. Als Elsien in 1861 overlijdt treedt Hermann Heinrich in 1862 met haar jongere zuster Garmina in het huwelijk. Dit huwelijk blijft verder kinderloos.
Hermann Heinrich monstert op 21 februari 1843 -22 jaar oud- aan als kok onder kapitein G.M. Menkema op de schoenerkof “Catharina Sypkens” voor een tocht naar Liverpool. Hij verdient dan 4,17 Hollandse guldens per maand.
Uit het Algemeen Handelsblad van 5 april 1843: de “Catharina Sypkens” loopt op 31 maart 1843 Liverpool binnen vanuit Harlingen.
Op 27 februari 1844 monstert Herman Heinrich (Frei) aan als 23-jarige kok op de kof “Anna Luitsia” van kapitein Harm Melles Pott voor een gage van Hfl. 8,33.
In 1845 vaart hij (23 jaar oud) als matroos op de kof “Hillechiena Christina” naar Wismar in Noord Duitsland. Zijn maandgage is dan Hfl. 17,00. Op deze reis gaat ook zijn jongere broer (18 jaar) Johann Heinrich Bernhard als kok mee.
J.H.B. krijgt dan Hfl. 2,08 betaald.
Nieuwe Rotterdamsche Courant van 17 mei 1845: de “Hillechiena Christina” vertrekt 10 mei 1845 vanuit Wismar naar Rotterdam.
We komen hem in 1852 als 30-jarige tegen als stuurman op de galjoot (= op een kofschip lijkende platbodem) “Anna” van kapitein G.H. Wijkmeijer. Hij verdient dan Hfl. 30,00 per maand.
Zijn 11 jaar jongere broer Hermann Friedrich (mijn overgrootvader) werkt dan als kok op datzelfde schip. In november 1859 vergaat dit schip in de Finse Golf, maar de bemanning wordt gered.
Een Galjoot.
In 1854 vaart hij als stuurman op de schoener “Engelina Jacoba” naar het Noord-Russische Archangelsk. Hij heeft dan een maandgage van Hfl. 32,00. Zijn 11 jaar jongere broer Hermann Friedrich werkt dan als matroos op datzelfde schip.
Op 15 maart 1855 monstert hij, 33 jaar oud, aan als stuurman op de schoenergaljoot “Stella Maris” van de 24-jarige kapitein Hinderikus Harmannus Feijen uit Oude Pekela.
In maart 1856 vaart hij als stuurman op de schoenerkof “Grietje Koers” naar Bolderaa. Dat is het huidige Bolderaja, het havengebied van Riga in Letland.
In 1859 is Hermann Heinrich stuurman op de galjoot “Johanna Lucia” van kapitein Jurjen van Dijk. Zijn maandgage bedraagt dan Hfl. 37,00.
Toch stapt hij in mei 1861 als stuurman over op de kof “Henderika Margaretha”, waar zijn maandgage Hfl. 33,00 bedraagt. Maar de reden is wellicht omdat zijn jongere broer Johann Heinrich Bernhard op dat moment kapitein op deze kof is.
En misschien is ook een reden, dat Hermann Heinrich in februari van 1861 zijn jonge vrouw en zijn dochtertje van 6 jaar heeft verloren. Hij is nu helemaal alleen. Twee andere kinderen zijn daarvoor al jong gestorven.
De meeste reizen met dit schip maakt hij naar Engeland, Schotland en Noorwegen. Van 1865-1869 is hij zelfs kapitein op deze kof. Hij neemt in 1865 het gezag over van zijn jongere broer Johann Heinrich Bernhard, die kapitein was van 1859-1865.
De jongste broer Hermann Friedrich wordt kapitein op dit schip van 1869-1875. Zo helpen de broers elkaar aan een baan en aan inkomen.
Toen Hermann Heinrich kapitein werd, werd hij ook lid van het zeemanscollege “De Trouw” in Oude Pekela. Hij voer daar onder vlagnr. 125 (zie ook onder Johann Heinrich Bernhard).
In 1869 is hij gezagvoerder op de 2-mast schoener “Mina”.
Op 20 oktober van dat jaar maakt hij met dat schip een reis van Croonstadt (op het eilandje Kotlin voor de kust van Sint Petersburg) naar het Deense Elseneur (= Helsingør) als de “Mina” lek raakt, zinkt en de voltallige bemanning verdrinkt.
Ook Hermann Heinrich Freie, slechts 47 jaar oud. Met zijn overlijden eindigt deze lijn in de Freie-familie.
Een 2-mast schoener
scheepsindex.nl Onderstaand een overzicht van enkele zeereizen, die Hermann Heinrich Freie gemaakt heeft met de 2-mast Schoener “Mina”. Deze berichten komen uit “Scheepstijdingen” van diverse dagbladen.
Krantenbericht uit Algemeen Handelsblad van 1 augustus 1869:
De “Mina” van kapitein Freije is op 20 Julij uitgezeild van Archangel(sk) op weg naar Amsterdam.
Krantenbericht uit Nieuwe Rotterdamsche Courant van 15 augustus 1869:
De “Mina” van kapitein H.H.Freye met lekkage terug naar Archangel.
Krantenbericht uit Algemeen Handelsblad van 27 oktober 1869: De “Mina” van kapitein Freije is op 20 oktober 1869 vanuit Kroonstad (eilandje voor de kust van Sint Petersburg) vertrokken naar Elseneur (het Deense Helsingør).
Algemeen Handelsblad 6 februari 1870: De “Mina” is nog een keer gepraaid (gesignaleerd), maakte slagzijde en vanaf dat moment is er niets meer van de “Mina” vernomen.
Het schip is op de Oostzee met man en muis vergaan. Dit was dus voor Hermann Heinrich Freie zijn laatste reis. Hij heeft zijn zeemansgraf gevonden op de Oostzee.
Monsterrollen waarop Hermann Heinrich vermeld is:
De gage is het loon per maand in Hollandse guldens. n.v.= niet vermeld. De gages van de kapiteins werden nooit op de monsterrollen vermeld.
* Hinderika Magrietha = Hinderika Margaretha = Henderika Margaretha
* Wismar is een Noord-Duitse havenstad
* Memel = Klaipeda, stad in Litouwen
* Bolderaja, havengebied van Riga in Letland
* Archangel = Archangelsk is een Noord-Russische havenstad
Het 4e kind –de 2e zoon- Hermann Heinrich (1822-1869) wordt zeeman. Hij trouwt in 1830 met Elsien Bekker. Zij krijgen 3 kinderen, die alle drie bij de geboorte of op heel jonge leeftijd overlijden. Als Elsien in 1861 overlijdt treedt Hermann Heinrich in 1862 met haar jongere zuster Garmina in het huwelijk. Dit huwelijk blijft verder kinderloos.
Hermann Heinrich monstert op 21 februari 1843 -22 jaar oud- aan als kok onder kapitein G.M. Menkema op de schoenerkof “Catharina Sypkens” voor een tocht naar Liverpool. Hij verdient dan 4,17 Hollandse guldens per maand.
Uit het Algemeen Handelsblad van 5 april 1843: de “Catharina Sypkens” loopt op 31 maart 1843 Liverpool binnen vanuit Harlingen.
Op 27 februari 1844 monstert Herman Heinrich (Frei) aan als 23-jarige kok op de kof “Anna Luitsia” van kapitein Harm Melles Pott voor een gage van Hfl. 8,33.
In 1845 vaart hij (23 jaar oud) als matroos op de kof “Hillechiena Christina” naar Wismar in Noord Duitsland. Zijn maandgage is dan Hfl. 17,00. Op deze reis gaat ook zijn jongere broer (18 jaar) Johann Heinrich Bernhard als kok mee.
J.H.B. krijgt dan Hfl. 2,08 betaald.
Nieuwe Rotterdamsche Courant van 17 mei 1845: de “Hillechiena Christina” vertrekt 10 mei 1845 vanuit Wismar naar Rotterdam.
We komen hem in 1852 als 30-jarige tegen als stuurman op de galjoot (= op een kofschip lijkende platbodem) “Anna” van kapitein G.H. Wijkmeijer. Hij verdient dan Hfl. 30,00 per maand.
Zijn 11 jaar jongere broer Hermann Friedrich (mijn overgrootvader) werkt dan als kok op datzelfde schip. In november 1859 vergaat dit schip in de Finse Golf, maar de bemanning wordt gered.
Een Galjoot.
In 1854 vaart hij als stuurman op de schoener “Engelina Jacoba” naar het Noord-Russische Archangelsk. Hij heeft dan een maandgage van Hfl. 32,00. Zijn 11 jaar jongere broer Hermann Friedrich werkt dan als matroos op datzelfde schip.
Op 15 maart 1855 monstert hij, 33 jaar oud, aan als stuurman op de schoenergaljoot “Stella Maris” van de 24-jarige kapitein Hinderikus Harmannus Feijen uit Oude Pekela.
In maart 1856 vaart hij als stuurman op de schoenerkof “Grietje Koers” naar Bolderaa. Dat is het huidige Bolderaja, het havengebied van Riga in Letland.
In 1859 is Hermann Heinrich stuurman op de galjoot “Johanna Lucia” van kapitein Jurjen van Dijk. Zijn maandgage bedraagt dan Hfl. 37,00.
Toch stapt hij in mei 1861 als stuurman over op de kof “Henderika Margaretha”, waar zijn maandgage Hfl. 33,00 bedraagt. Maar de reden is wellicht omdat zijn jongere broer Johann Heinrich Bernhard op dat moment kapitein op deze kof is.
En misschien is ook een reden, dat Hermann Heinrich in februari van 1861 zijn jonge vrouw en zijn dochtertje van 6 jaar heeft verloren. Hij is nu helemaal alleen. Twee andere kinderen zijn daarvoor al jong gestorven.
De meeste reizen met dit schip maakt hij naar Engeland, Schotland en Noorwegen. Van 1865-1869 is hij zelfs kapitein op deze kof. Hij neemt in 1865 het gezag over van zijn jongere broer Johann Heinrich Bernhard, die kapitein was van 1859-1865.
De jongste broer Hermann Friedrich wordt kapitein op dit schip van 1869-1875. Zo helpen de broers elkaar aan een baan en aan inkomen.
Toen Hermann Heinrich kapitein werd, werd hij ook lid van het zeemanscollege “De Trouw” in Oude Pekela. Hij voer daar onder vlagnr. 125 (zie ook onder Johann Heinrich Bernhard).
In 1869 is hij gezagvoerder op de 2-mast schoener “Mina”.
Op 20 oktober van dat jaar maakt hij met dat schip een reis van Croonstadt (op het eilandje Kotlin voor de kust van Sint Petersburg) naar het Deense Elseneur (= Helsingør) als de “Mina” lek raakt, zinkt en de voltallige bemanning verdrinkt.
Ook Hermann Heinrich Freie, slechts 47 jaar oud. Met zijn overlijden eindigt deze lijn in de Freie-familie.
Een 2-mast schoenerscheepsindex.nl Onderstaand een overzicht van enkele zeereizen, die Hermann Heinrich Freie gemaakt heeft met de 2-mast Schoener “Mina”. Deze berichten komen uit “Scheepstijdingen” van diverse dagbladen.
| Van | Naar | Actie | Datum |
| Delfzijl | Archangel | Aankomst | 12-7-1869 |
| Archangel | Amsterdam | Uitgezeild | 20-7-1869 |
| Archangel | Archangel | Lekkage | 14-8-1869 |
| Newcastle | Kroonstad | Aankomst | 21-9-1869 |
| Kroonstad | Elseneur | Vertrokken | 20-10-1869 |
| Kroonstad | Elseneur | Niets vernomen | 31-1-1870 |
Krantenbericht uit Algemeen Handelsblad van 1 augustus 1869:
De “Mina” van kapitein Freije is op 20 Julij uitgezeild van Archangel(sk) op weg naar Amsterdam.
Krantenbericht uit Nieuwe Rotterdamsche Courant van 15 augustus 1869:
De “Mina” van kapitein H.H.Freye met lekkage terug naar Archangel.
Krantenbericht uit Algemeen Handelsblad van 27 oktober 1869: De “Mina” van kapitein Freije is op 20 oktober 1869 vanuit Kroonstad (eilandje voor de kust van Sint Petersburg) vertrokken naar Elseneur (het Deense Helsingør).
Algemeen Handelsblad 6 februari 1870: De “Mina” is nog een keer gepraaid (gesignaleerd), maakte slagzijde en vanaf dat moment is er niets meer van de “Mina” vernomen.
Het schip is op de Oostzee met man en muis vergaan. Dit was dus voor Hermann Heinrich Freie zijn laatste reis. Hij heeft zijn zeemansgraf gevonden op de Oostzee.
Monsterrollen waarop Hermann Heinrich vermeld is:
| Datum | Naam schip | Type schip | Rang | Gage | Lftijd | Reisdoel |
| 21-02-1843 | Catharina Sypkens | schoenerkof | kok | 4,17 | 22 | Liverpool |
| 27-02-1844 | Anna Luitsia | kof | kok | 8,33 | 23 | |
| 28-03-1845 | Hillechiena Christina | kof | matroos | 17 | 23 | Wismar* |
| 1852 | Anna | galjoot | stuurman | n.v. | 30 | Hull |
| 17-06-1854 | Engelina Jacoba | schoener | stuurman | n.v. | 32 | Archangel* |
| 15-03-1855 | Stella Maris | schoenergaljoot | stuurman | n.v. | 33 | Memel* |
| 20-02-1856 | Grietje Koers | schoenerkof | stuurman | n.v. | 34 | Bolderaa* |
| 26-03-1859 | Johanna Lucia (Lutzia) | galjoot | stuurman | 37 | 37 | |
| 01-05-1861 | Hinderika Magrietha* | kof | stuurman | 33 | 39 | Engeland |
| 25-01-1862 | Hinderika Magrietha | kof | stuurman | 34 | 40 | Bergen (N) |
| 23-02-1864 | Hinderika Magrietha | kof | stuurman | 35 | 42 | Bergen (N) |
| 28-01-1865 | Hinderika Margaretha* | kof | kapitein | n.v. | 43 | Engeland |
| 24-01-1866 | Hinderika Margaretha | kof | kapitein | n.v. | 44 | Engeland |
| 07-02-1867 | Hinderika Margaretha | kof | kapitein | n.v. | 45 | Schotland |
| 31-01-1868 | Hinderika Margaretha | kof | kapitein | n.v. | 46 | Aberdeen |
| 05-05-1869 | Mina | schoener | kapitein | n.v. | 47 | Liverpool |
| 30-08-1869 | Mina | schoener | kapitein | n.v. | 47 | Archangel* |
* Wismar is een Noord-Duitse havenstad
* Memel = Klaipeda, stad in Litouwen
* Bolderaja, havengebied van Riga in Letland
* Archangel = Archangelsk is een Noord-Russische havenstad
